“Eg sat á urðargróti ein fagran summardag
tí bjørtu sól ímóti, seg lyfti hvørt eitt blað.
Ei nakað sinnið tyngdi; øll verðin tyktist glað.
Hin vangagrái ringdi, hann hevði fullgott lag.
Alt tyktist til tað besta í dag at laga seg,
á landi av tí mesta, og lotið rættan veg.
Teir sótu bringubrattir og ristu nev so reyð,
teir taktu sjógvin tættir, og mest var ungt, ið fleyg.”
Hesi ørindini hjá Mikkjali á Ryggi renna fram fyri meg, tá ið eg í huganum minnist aftur á tey fólk, vit komu at kenna úti í Fugloy árini frá 1975.
Eitt av hesum fólkum var Absalon Lydersen á Kirkju, sum 15. desembur fylti níti og tveir dagar seinni legði eyguni saman á seinasta sinni.
Absalon var yngsti sonur Ólav Lydersen á Kirkju og Amaliu Fredriksen, sum hevði røtur úr Uppistovu í Hattarvík og úr Svínoy. Tey bygdu beint norðan fyri húsini Í ovara Garði, haðan Ólavur var ættaður.
Sum aðrir dreingir fór Absalon til skips heilt ungur og royndi nógvar veiðihættir, bæði við snøri, snellu, línu og troli – kvikhentur, áhaldin og treystur.
Seinni gjørdist hann heimamaður og fór at arbeiða á landi. Hann var uppi í, tá ið Fugloyggin fekk ravmagn í 1968, og hann var teirra millum, ið gjørdu vegin millum bygdirnar báðar. Seinni gjørdist hann avgreiðslumaður hjá Strandferðsluni. Uppvaksin á Kirkju visti hann alt um streym og vind og kundi neyvliga siga, nær og um samband fekst við oynna, tað veri seg á gomlu lending, nýggju lending, á Skoragjónni, ella, tá ið líkindini vóru ivasom, norðuri í Vági – eftir posti og fólki, um lendandi var har við lítla báti.
Absalon var eingin glaðingarmaður – gjørdi ikki nógvan háva burtur úr sær sjálvum, men hansara partur lá ikki eftir. Hann var av kønastu útróðrarmonnum, kendi øll ýti á sínum heimaleiðum og kundi leggja hvønn plink og hvørt mið á sínari farleið. Fleygamaður var hann tiltikin, og eitt tað størsta bjargingarbragdið í føroyskari søgu gjørdi hann ein summardag miðskeiðis í fimmtiárunum í farnu øld. Tað er lýst í grein í “Ítróttatíðindum”, og greitt er frá tí í útvarpinum í eini sending, sum Niels Juel Arge stóð fyri – har komu bæði Absalon og bjargaði maðurin til orðanna.
Absalon, sum tá var um tjúgu ára aldur, sat niðast í upsini við Kjálkan norðuri í Bergi og fleygaði, aðrir menn vóru hjástaddir. Nakað seinni komu aðrir menn norður, og ein teirra skuldi skifta um við Absalon. Hann loysti seg tí úr bandinum, hann av trygdarávum sat bundin í. Tá ið hin maðurin skuldi fara oman til hansara, snávaði hesin og fór á bólt í brattanum, og sum hann sjálvur tók til í sendingini: “Har var bara ein vegur, og tað var útav” – einar 200 favnar í sjógv. Snarráðin og kvikur rætti Absalon stongina tvøra, har ið maðurin kom, og hesin fekk tak á henni og ók niður eftir stangartrænum, til stangarhornið møtti sum ein pálur undir hondini á honum og steðgaði honum. Tá stóð nógv á hjá Absaloni, men sum hann tók til: “Eg hevði so gott fyri høgra fót, at tað bilti ikki”. So handasterkur var hesin unglingi, at hann helt, hóast hann losnaði úr sæti, og hin, sum farin var útav við stongini, var so fimur, at hann lesti seg eftir stangartrænum upp um upsina og var bjargaður. Tað, sum kundi endað sum sannur feigdardagur í oynni, spældi bara væl av, tá ið saman um kom, og menn hildu tigandi at húsum aftur.
Heilt ung funnu Absalon og Laura saman. Tey giftust, fingu børn, abba- og ommubørn og langabba- og langommubørn. Laura doyði í 2017, og tað var Absaloni sárur missur.
Sum hjún vóru tey saman um alt, og hús teirra stóðu altíð opin, tá ið fólk komu á gátt. Og har komu mong á gátt. Tá ið ikki var atleggjandi í Hattarvík, varð farið upp á land á Kirkju, tá ið komið var út til Fugloyar, og somuleiðis tá farið varð avstað: Viðraði ikki í Hattarvík, varð farið yvir á Kirkju. Og har hjá Lauru og Absaloni var altíð hjartarúm og húsarúm, meðan bíðað varð annaðhvørt eftir postbátinum ella eftir bilfarti yvir til Hattarvíkar.
Tey árini, vit búðu í Fugloy – tólv ár tilsamans frá 1987 til 2010 – komu vit nógv saman, og serliga dvølja minnini við dansikvøldini vit høvdu, skiftandi í Útistovu í Hattarvík og í kjallaranum hjá Lauru og Absaloni yviri á Kirkju, áðrenn tey fingu sær handil har. Minnisríkar eru eisini bygdasamkomur og jólaløtur, har ið sannaðist, at maður er mans gaman.
Absalon var góður vertskapsmaður; dugdi at skipa og dugdi annars uppi í mongum kvæðum, sum vóru á gólvi. Kátastur var hann, tá “Vaagen” rann um tangan fram, og burtur var allur vandi, tá kvað hann so inniliga við bros á kinn: “Signaður verði tann Føroyaklettur/ so væl har lívdi av landi.” Og væl dámdi honum at tríva í onkra sjómansrímu, og tá ið lagið var av tí besta, varð trivið í “Bukkutáttin”.
Eg hugsi tað mundi vera í brúdleypinum hjá Leivi í Mittúni og Conny, at drunnurin varð borin inn, tá ið morgunmaturin kom fyri. Tá kvað eg hetta ørindið: “Hesin drunnur hevur sæð mangar dreygar/ eg sendi hann til Absalon, sum havhestar fleygar”. Tá var hann sum ein sól at síggja, sprakk á føtur og yrkti drunnin frá sær við væl valdum orðum. Eg haldi tað mundi vera somu ferðina, at onkur – tá ið drunnurin varð sendur út í køkin, so leikur skuldi enda – kvað: “Kokkurin gongur í køkinum so fattur/men vit vilja hava drunnin aftur.” Tá var látur, og spælið helt á eina løtu aftrat.
Ja, ein er tíðin at dansa, var gamalt sagt.
Absalon er farin – vit søgdu honum farvæl á tignarligari løtu í Vesturkirkjuni. Síðan varð kistan flutt við tyrlu út á Kirkju, og nú hvílir hann í fedranna jørð.
Vit drýpa høvur, men goyma minnið um ein vinsælan mann, sum ríkaði okkum tilveruna. Samstundis vátta vit tykkum, hansara kæru, okkara djúpastu samkenslu.
Tórshavn 30.12-2022
Árni Dahl
