Tað sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður, í samrøðu við ólavsøkublaðið hjá Sosialinum.
Landsstýrið hevur sitið í hálvtannað ár, og tí verður komandi tingsetan uttan iva tann tingsetan, har størstu avgerðirnar hjá sitandi samgongu skulu takast.
– Fyrst vil eg siga, at hendan samgongan hevur avgreitt ómetaliga nógv mál í mun til aðarar samgongur upp á hálvtannað ár, sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður
Lønarlyftið var veruliga neyðug
Fyrsta málið, sum løgmaður nevnir, er lønarlyftið til lægri lønt á umsorganarøkinum, sum løgmaður heldur veruliga var neyðugt.
– Lønirnar vóru lágar, og tað var trupult at fáa starvsfólk innan tað økið og fáa fólk at velja sær tær útbúgvingarnar. So tað eri eg fegin um, og tað er nakað, sum ger mun hjá teimum, sum hava fingið lønarlyft, sigur løgmaður.
– Taka vit til dømis ein námsfrøðing, so fingu tey við vanligu lønarhækkanini, sum eisini var høg, og lønarlyftinum einar 5.000 krónur meira um mánaðin í hesum tíðarskeiðinum, so tað ger veruliga mun, sigur hann.
Løgmaður er eisini serliga fegin um, at privati arbeiðsmarknaðurin eisini hevur tikið lønarlyftið til sín.
– Tey tímaløntu á privata arbeiðsmarknaðinum hava eisini fingið lønarlyft, og samstundist merkti tað eisini, at Havnar Arbeiðskvinnufelag, sum hevur sáttmála við landið, eisini fekk tað lønarlyftið frá tí almenna, sigur Aksel V. Johannesen.
Skattalættin fer veruliga at gera mun
Skattalættin er annað máli, sum løgmaður nevnir.
– Skattalættin ger veruliga mun, tó at fólk kanska ikki merkja tað enn, tí at samstundis við skattalættan kom eisini inflatión og rentuhækkingar, sum gera at fólk kanska hava havt minni pengar at liva fyri, og tí ikki veruliga hava merkt skattalættan enn. Og bara helvtin av skattalættanum er komin í gjøgnum, hin parturin kemur á nýggjárinum, vísir løgmaður á.
– Men skattalættin merkir, at allar inntøkur millum 29.000 og 50.000 krónur um mánaðin fáa ein skattalætta sum er oman fyri 13.000 krónur um árið. Og teir bólkirnir sum liggja har eru millum annað námsfrøðingar, heilsurøktarar, sjúkrarøktarfrøðingar, handverkarar, og ein arbeiðarainntøka kemur upp ímóti 29.000 krónum longu næsta ár, sigur Aksel V. Johannesen.
– Alt annað líka so er tað ikki óhugsandi, at í 2026, tá lønirnar hækka aftur hjá teimum tímaløntu, at tey eru komin upp á 29.000 krónur ella har á leið. So at eisini tey fáa fullan skattalætta, góðar 13.000 krónur um árið. So eg eri øgiliga fegin um skattalættan, og hann fer at gera mun, og tað síggja vit eisini aftur, nú renta og inflatión er farin at lækka aftur, so at fólk fara at hava meira pengar um hendi, sigur løgmaður.
Allir føroyingar rætt til náttúruna
Løgmaður nevnir eisini málið um gongd í haga, sum hevur verið til nógva umrøðu seianstu árini. Tað er málið um burðardygga ferðavinnu, sum varð samtykt fyrr í ár.
– Tað er eitt uppskot, sum vit fóru til val uppá, at tryggja at allir føroyingar hava rætt til ókeypis at ganga í føroysku náttúruni. Og tað er so tryggjað nú, og tað eru vit í Javnaðarflokkinum ómetaliga fegin um, sigur løgmaður, sum leggur afturat, at hetta hevur eisini verið eitt samgongumál, so tað eru tey øll í samgonguni sera fegin um.
– Náttúruverndarlógin hevur eisini verið eitt trupult mál. Haldi eini trý landsstýri hava arbeitt við lóggávuni, uttan at koma í gjøgnum við tí. Men tað eydnaðist okkum so í fjør at fáa náttúrulóggávuna samtykta, so tað ber til í nógv størri mun enn frammanundan at verja okkara náttúru, sigur løgmaður.
Byggja íbúðir sum fólk hava ráð til
So er tað uppskotið um Bústaðir, sum varð samtykt, beint áðrenn Løgtingið fór heim í summarfrí, at Bústaðir fær heimild til at stovna alment gagnlig bústaðarfeløg saman við kommunum.
– Tað er fortreytin fyri at fáa veruliga gongd á bústaðarbygging í Føroyum. Tí at tað merkir, at í staðin fyri at man skal í Løgtingið hvørja ferð at fáa eina heimild at upptaka lán, sum ofta ikki røkkur til serliga nógvar íbúðir, so hevur man nú møguleikan til, at hesi almenn gagnligu bústaðarfeløgini kunnu fáa innskot frá kommunum og frá Bústøðum og kunnu upptaka lán og harvið veruliga seta gongd á íbúðarbyggingina, sigur løgmaður.
– Avbjóðingin har er, sum eisini hevur verið nógv frammi, at tað er øgiliga dýrt at byggja, og tí verður leigan alt ov høg, og hægri enn tey flestu klára at rinda, og tað er so uppgávan hjá Bústøðum at hyggja eftir, hvussu tey kunnu byggja bíligari, vísir løgmaður á.
– Eg veit, at tað er trupult, tí tilfarið er dýrt, men summar íbúðir hjá Bústøðum eru 90 fermetrar, sum fólk kanska ikki hava ráð at betala, so er kanska frægari at byggja 70 fermetrar, sum fólk so kunnu betala. Tí má man hyggja eftir, hvussu man kann byggja frameftir, so man fær ein kostnað, sum fólk veruliga hava ráð at betala, sigur Aksel V. Johannesen um hesi fimm málini, sum hann er fegnast um, at tey hava avgreitt hesar fyrstu 18 mánaðirnar.
